Sinds 2009 maakt Johan Jacobs, toen student kunstfotografie aan de Stedelijke Academie van Sint-Niklaas, fotoreportages over de verschillende religies en levensbeschouwingen in en om Antwerpen. Deze tentoonstelling toont een selectie van 81 zwartwit-foto’s die inkijk geven in 32 geloofsgemeenschappen. De foto’s geven een beeld van de vaak ongeziene verscheidenheid van wat er zich op spiritueel vlak allemaal afspeelt in de grootstad.
‘Geloof in mij’ is geen tentoonstelling over gebedshuizen, maar leert u iets over het universele in beleving en rituele behoeftes. De fotograaf nodigt u uit om na te denken over hoe mensen hun levensbeschouwing uiten, hoe ze die met hun gelijkgestemden delen of hoe ze zich vanuit hun levensbeschouwing tonen aan de buitenwereld. U ziet naast opvallende verschillen even vaak markante overeenkomsten.
Fototentoonstelling Geloof in mij van Johan Jacobs in de Sint-Anna-ten-Drieënkerk, Antwerpen Linkeroever

Antwerpen een stad vol religie

Antwerpen telt vandaag 70 rooms-katholieke parochies, 150 protestantse kerken, 6 orthodoxe kerken, 32 synagoges en 43 moskeeën. Er zijn daarnaast ook nog boeddhistische tempels, hindoe- en jaïntempels, vrijmetselaarsloges en vrijzinnige locaties.

Deze cijfers tonen aan dat de Antwerpenaars naar zingeving zoeken. Ze zoeken antwoorden op allerlei vragen: Waar komt alles vandaan ? Wie ben ik en waarin geloof ik ? Wat gebeurt er met me als ik dood ben ? Is er iets of iemand dat mij overstijgt ?

Levensbeschouwingen formuleren antwoorden op deze vragen. Ze doen dit elk in hun eigen taal, rituelen en symboliek. Levensbeschouwing is een visie op het leven, een totaal van soms onbewuste basisinzichten, idealen, normen en waarden, die mensen er op nahouden en die concreet richting aan hun leven geven. Termen als ‘ideologie’ en ‘wereldbeeld’ worden hier vaak mee geassocieerd.

Grofweg onderscheidt men religieuze en seculiere levensbeschouwingen. In de christelijke levensbeschouwing bijvoorbeeld wordt geloofd dat God de wereld geschapen heeft met een bedoeling en dat Hij zijn schepping zal vervolmaken. De seculiere levensbeschouwing daarentegen gaat uit van een volledig ‘ontgoddellijkt’ universum dat door toeval is ontstaan met een mensheid op aarde die zelf de zin, waarde en wezen van het leven mag bepalen.
In een grote stad als Antwerpen zijn er veel levensbeschouwingen. Soms gebeurt het dat religies en levensbeschouwingen met elkaar botsen. Maar levensbeschouwingen verbinden ook mensen en zorgen soms voor een sociaal vangnet.

Terugkeer van religie en spiritualiteit

Vandaag is er een toenemende interesse voor zingeving en persoonlijke verdieping. Naast het vervullen van materiële behoeften gaan mensen op zoek naar een extra dimensie om hun leven als vervuld te beschouwen.
Deze zoektocht is niet meer automatisch verbonden met traditionele religies. De klassieke godsdiensten hebben minder impact op de samenleving. In Vlaanderen kan iedereen een persoonlijke levensbeschouwelijke keuze maken. Het collectivisme van vroeger is voorbij. Het individualisme maakt dat elke mens zich persoonlijk kan ontwikkelen. Jongeren zijn vandaag daarom soms bewuster met religie en levensbeschouwing bezig. Veel meer dan hun ouders kiezen ze zelf een levensbeschouwing die bij hen past.